شیلان دز - خوراک ماهی تیلاپیا

خوراک ماهی تیلاپیا

ماهی تیلاپیا

تیلاپیا پس از کپور و آزادماهیان مهمترین ماهی پرورشی در جهان محسوب می شود. سالانه بیش از ۴ ميليون تن از این ماهی در سراسر دنیا توزیع می شود. بالا بودن محتوی پروتئینی، مقاومت در برابر شرایط نامساعد محیطی، رشد سریع و کوتاه بودن دوره پرورش این ماهی‏ آن را به گزینه مناسبی برای پرورش در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به ویژه در کشورهای در حال توسعه تبدیل نموده است. برخلاف قزل آلا که به جیرهای با پروتئین بالا نیاز دارد. گونه های تجاری تیلاپیا غالباً گیاه خوار بوده و قابلیت استفاده از جیرهای با پایه غلات را دارند. برای پیشگیری از مخاطرات زیست محیطی می توان آنها را درون تانک و یا استخرهای سیمانی در سیستم بسته پرورش داد. بسیاری از گونه های غیرمهاجم آن شامل تیلاپیای آبی، موزامبیک، چانه سیاه و شکم قرمز در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند آمریکای جنوبی بخصوص فلوریدا و تگزاس پرورش داده می شوند. بسیاری از گونه های تیلاپیا به کشورهای قاره آسیا معرفی شده و به یکی از مهم ترین منابع تامین کننده غذا در این کشورها تبدیل شده اند. چین، فیلیپین، تایوان، اندونزی و تایلند پرورش دهندگان اصلی تیلاپیا در آسیا بوده است. تیلاپیا جزو ماهیان آب شیرین و متعلق به خانواده سیچلیده است. این ماهی بومی آفریقا بوده‏ و در نیمه دوم قرن بیستم، به بسیاری از مناطق استوایی، نیمه استوایی و معتدل جهان معرفی گردید.

بومی سازی تیلاپیا در این مناطق به دلایل زیر صورت گرفت:

1. پرورش به عنوان ماهی خوراکی.

2. جهت ماهی گیری تفریحی.

3. کنترل علف های هرز دریایی .

تیلاپیا دارای ویژگی های زیادی است که باعث شده به عنوان گزینه مناسبی جهت پرورش به ویژه در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گیرد. این ویژگی ها عبارتند از:

رشد سریع.
تحمل طیف گستردهای از شرایط محیطی (مانند: دما، شوری، میزان اندک اکسیژن محلول و….
مقاومت در برابر استرس و بیماری
توان تولیدمثل در شرایط پرورشی و کوتاه بودن رسیدن به سن تکثیر
تغذیه با سطوح پایین انرژی و اخذ غذای مصنوعی بلافاصله پس از جذب کیسه زرده.

زیست شناسی و اکولوژی

تیلاپیا غیر از اهمیت اقتصادی زیادی که در آبزی پروری و شیلات دارد از نقش مهمی در اکوسیستم های آبی مناطق گرمسیری برخوردار است این بدین معناست که معرفی و یا پرورش تیلاپیا بدون برنامه ریزی، احتمالا اثرات زیست محیطی جدی را به دنبال خواهد داشت. از این رو، انجام بررسی های زیستی و اکولوژی قبل از معرفی و یا پرورش آنها در مناطق مختلف جغرافیایی ضروری است تا آثار زیست محیطی آن کاهش یابد.

تیلاپیا غالبا دارای بدنی پهن و از پهلوها فشرده است. بدن از فلس های نسبتاً بزرگ و مدوری پوشیده شده که اتصال محکمی با پوست دارند و به آسانی جدا نمی شوند باله های پشتی و مخرجی واجد شعاع های سخت و نرم هستند. باله های شکمی و سینه ای بزرگ بوده و در قسمت قدامی بدن قرار دارند. این ویژگی امکان کنترل بیشتر ماهی در حین شنا و جابه جایی در آب را به آن می دهد. باله ها همچنین برای حرکت استفاده می شوند و به این دلیل ماهی های سیچلیده واجد عضلات قرمزی هستند که برای حرکات نسبتا کند و پیوسته کارایی دارد. از تعداد فلس ها مهره ها، خارهای آبششي، خارها و شعاع های باله به صورت گسترده برای تفریق و شناسایی گونه ها استفاده می شود. از مشخصات بدن تیلاپیا وجود مجموعهای از نوارهای عمودی با رنگ های نسبتا ملایم و اندکی متفاوت از زمینه بدن است این ویژگی ماهی را قادر میسازد رنگ خود را در پاسخ به استرس با کنترل کروماتوفورهای پوست تغییر دهد. سوراخ های بینی مشخص و خط جانبی واضح تیلاپیا خاکی از آن است که این ماهی اندام های حسی پیشرفته ای دارد. همچنین به دلیل داشتن چشمهای نسبتا بزرگ از قدرت بینایی خوبی برخوردار است.

مهم ترین گونه های تیلاپیا عبارتند از:

تیلاپیا آبی (oreochromis aureus):

تیلاپیا بلو، ماهی آب های شیرین است ولی تحمل زیادی نیز در آب های شور از خود نشان می دهند. این ماهی عمدتا گیاه خواراست هرچند از پلانکتون ها نیز تغذیه می کند.

بیشترین تحمل دمای پایین و سرد را در بین تیلاپیاهای پرورشی دارد. برای پرورش در کشورهای که متغیر فصلی دارند مناسب است. در 5 الی 6 ماهگی به بلوغ می رسند و معمولا ً برای تولید گونه های تک جنس با استفاده از دورگه گیری با استفاده از سایر تیلاپیاها به کار می رود.

باتوجه به هدف شیلات ایران از واردات تیلاپیا که پرورش آن در آب های نامتعارف مرکزی می باشد گونه نیل یا گونه های هیبرید که رشد بهتری در آب شور دارند مناسب تر است.

تیلاپیا نیل (oreochromis niloticus) :

قدمت پرورش این ماهی به 4 هزار سال قبل و به مصریان باز می گردد که این ماهی را در رودخانه نیل پرورش می دادند.

تیلاپیای نیل، گونه ماهی است که بسیار سریع رشد می کند و احتمالا در بین این خانواده تیلاپیای نیل و گونه موزامبیک از دیگر گونه ها رشد بیشتری دارند.

ازلحاظ اقتصادی یک گونه ماهی بسیار مهم محسوب می شود و در بسیاری از کشورها جهان تولید و پرورش داده می شود. این گونه عموما می تواند تا 9 سال زندگی کنند و در دمای بین 8 تا 42 درجه سانتی گراد زنده بماند.

تیلاپیای نیل یک ماهی بسیار خوشمزه است و تقاضای زیادی در بازار جهانی برای مصرف و خرید آن وجود دارد. همچنین بیشترین تولید ماهی تیلاپیا در جهان با بیش از 80 درصد مربوط به گونه تیلاپیای نیل است.

تیلاپیا موزامبیکوس (oreochromis mossamicus):

تیلاپیای موزامبیکوس، دارای رنگی ملایم و اصالتا ً بومی جنوب آفریقاست که اغلب می تواند تا یک ماه در زیستگاه های بومی خود زندگی کند. نام این ماهی در 100 گونه مهاجم آمده است و پرورش آن در ایران به هیچ وجه توصیه نمی شود. همچنین این گونه در مقابل کیفیت آب و آلودگی های موجود در آن و بیماری های مختلف مقاوم بالایی دارد.

تیلاپیا قرمز (Red Tilapia):

تیلاپیای رد (قرمز) نسبت به تیلاپیای نیل از سرعت تولید بیشتری برخوردار بوده، به دلیل جذابیت رنگش فروش بیشتری را به خود اختصاص داده، هم قیمتش و هم مقاومتش در برابر شوری آب بالاتر است. به این دلایل این ماهی توانسته بازارهای بیشتری را در سطح جهان به خود اختصاص دهد و محبوبیت ویژه ای در بین آبزی پروران و تولیدکنندگان داشته باشد.

نیازهای محیطی تیلاپیا

تیلاپیا تحت شرایط مختلف محیطی و پرورشی تراکم و برنامه های مدیریتی معمولاً به صورت نیمه متراکم یا متراکم پرورش داده می شود. فاکتورهای کیفی آب بویژه در پرورش متراکم یا فوق متراکم دائماً در حال تغییر است. از این رو کلید موفقیت در پرورش آبزیان مدیریت کیفی آب است. لذا شناخت مهم ترین پارامترهای کیفی آب و رابطه متقابل آنها با یکدیگر ضروری است. این پارامترها بر رشد و سلامت ماهی ها تاثیر میگذارد و موفقیت یا شکست در پرورش را رقم می زنند.

این شناخت، پرورش دهندگان و مدیران مزارع را قادر می سازد شرایط شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی لازم برای مزرعه را فراهم نمایند و تصمیمات مدیریتی مناسب و صحیحی اتخاذ نمایند. تیلاپیا به منظور پرورش به بسیاری از کشورهای دنیا که بومی آنجا نبوده معرفی شده است. در بسیاری از این کشورها شرایط محیطی برای پرورش تیلاپیا مناسب نیست و پرورش تیلاپیا قطعاً تحت تاثیر شرایط محیطی متفاوت موجود در این نواحی جغرافیایی قرار می گیرد. در این کتاب به بحث و تحلیل مهم ترین فاکتورهای محیطی که بر پرورش تیلاپیا در طبیعت و شرایط پرورشی تاثیر گذار است می پردازد. این تحلیل با تاکید بر دمای آب شوری اکسیژن، محلول آمونیاک و نیتریت،pH ، دوره نوری و کدورت آب صورت می گیرد.

آب

دما یکی از مهم ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر فیزیولوژی، رشد، تولیدمثل و متابولیسم تیلاپیا است. دما در مناطق معتدل و گرمسیری که دمای آب نوسان فصلی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تیلاپیا ماهی گرما دوست است و قدرت تحمل محدوده وسیعی از دمای آب را دارد مطالعات گسترده ای بر روی تاثیر دمای آب بر عملکرد تیلاپیا صورت گرفته است.

محدوده دمای مناسب برای تکامل رشد و تولید مثل تیلاپیا بسته به گونه حدود 20-35 درجه سانتی گراد است و محدوده دمای مطلوب برای رشد آن حدود 25-30 درجه است. اگر چه تغییرات جزئی در این محدوده دمایی نیز ممکن است منجر به تفاوت چشمگیری در میزان رشد و بازده غذایی تیلاپیا شود. واضح است که برای رسیدن به حداکثر میزان رشد دمای مطلوب ( نه محدوده دمایی مناسب ) ضروری است.

تیلاپیا می تواند دماهای پایینی مانند 7-10 درجه سانتی گراد را نیز برای مدت کوتاه تحمل کند، مسلما قرارگیری طولانی مدت تیلاپیا در معرض چنین دماهای پایینی به تلفات انبوه میانجامد. تغذیه تیلاپیا در دمای پایین تر از 20 درجه سانتی گراد به شدت کاهش یافته و در 16 درجه متوقف می شود. در 2 درجه سانتی گراد با مرگ و میر شدید در جمعیت تیلاپیا مواجـه خواهیم شد. البته تفاوت هایی در عکس العمل گونه های مختلف تیلاپیا در تحمل دماهای مختلف وجود دارد. برخلاف اینکه تیلاپیا قدرت کمی در تحمل درجه حرارت های پایین آب دارد قادر به تحمل دماهای نسبتاً بالا است. بالاترین محدوده دمای قابل تحمل برای تیلاپیا از یک گونه به گونه دیگر متغیر است اما اکثر تیلاپیاها نمی توانند دمای بالاتر از ۴۲-۴۰ درجه سانتی گراد را برای مدت طولانی تحمل کنند تاثیر دما به عوامل مختلفی از قبیل گونه، اندازه، مدت در معرض قرار گرفتن، سیستم پرورش، موقعیت جغرافیایی و سایر عوامل محیطی بستگی دارد.

تیلاپیا چون قادر به تحمل طیف گستردهای از دما و شوری است، اغلب حین جابه جایی و پرورش، به صورت تدریجی یا ناگهانی از آب شیرین به شور یا بالعکس انتقال مییابند. آگاهی از واکنش این ماهی ها به شوک های حرارتی و شوری- حرارتی برای پرورش دهندگان تیلاپیا و مدیران مزارع پرورشی جهت کاهش استرس های ناشی از حرارت و استرسهای شوری حرارتی بویژه حین جابجایی ضروری است. از جمله عواملی که پرورش دهندگان و مدیران مزارع تیلاپیا و محققین ممکن است از آن آگاه نباشند تاثیر قابل توجه دمای بر تعیین جنسیت و تکامل ساختار و شکل بدن در مراحل اولیه لاروی در تیلاپیا است. افزایش دمای آب میتواند موجب کاهش رشد و ناقص الخلقگی لارو شود.

اولین گزینه برای آبزی پروری در آبهای لبشور تیلاپیا است با وجود اینکه تیلاپیا جزو ماهیان آب شیرین است، اما معتقدند تکامل یافته از اجدادی دریازی است این مساله علت آنکه اکثر گونه های تیلاپیا و هیبریدهای آن توانایی تحمل طیف گسترده ای از شوری آب را دارند روشن می سازد آنها در حالت طبیعی قادرند در آب های لب شور رشد و تولید مثل نمایند. حتی برخی گونه ها توانایی رشد و تولید مثل در شوری های بالا را دارند اما تحمل شوری الزاماً به این معنا نیست که برای حداکثر میزان تولید مناسباند. مطالعات گستردهای روی تحمل و تطابق تیلاپیا نسبت به شوری آب صورت گرفته است. اطلاعات موجود نشان می دهد تحمل شوری به گونه و نژاد ، اندازه تیلاپیا، مدت زمان لازم برای تطبیق عوامل محیطی و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد.

تحمل شوری در تیلاپیا (%)

گونه	حد مطلوب	نکات
تیلاپیا نیل	5-10 الی 15	تولیدمثل در 13-29%
تیلاپیا موزامبیک	17.5	تخمریزی تا 49%
تیلاپیا آبی	10-15	تولیدمثل در 20-50%
تیلاپیا گالیله	19	در طیعت در 29% رشد میکند
تیلاپیا موزامبیک× تیلاپیا نیل	15	در 35% ماهی قادر به تطبیق نیست
تیلاپیا قرمز فلوریدا	17.5	تا 36% رشد نرمال
ارئوکرومیس اسپیلروس	3-8	زنده مانی و رشد در آب دریا خوب است اما همآوری پایین

اکسیژن محلول

اکسیژن محلول یکی دیگر از عوامل محیطی تعیین کننده است که بر تغذیه رشد و متابولیسم ماهی تاثیر می گذارد نوسان اکسیژن محلول به فتوسنتز و تنفس بستگی دارد لذا در مکان هایی که خطر نوسان اکسیژن محلول وجود دارد به این فاکتورها باید توجه ویژه ای نمود. میزان مطلوب اکسیژن محلول موجب کارایی بهتر در ماهی می شود، همانطور که پایین بودن میزان اکسیژن محلول، تنفس رشد و سایر فعالیت های متابولیکی ماهی را مختل میکند. تیلاپیا قادر به تحمل سطوح پایین اکسیژن محلول است. غالبا، تیلاپیا اکسیژن محلول 0/5 – 0/1 میلی گرم بر لیتر را برای مدت زمان متفاوتی می توانند تحمل کنند در صورتی که امکان دسترسی به سطح آب را داشته باشند حتی زمانی که میزان اکسیژن محلول صفر باشد زنده می مانند اما اگر دسترسی نداشته باشند معمولا دچار تلفات زیادی می شوند. از سوی دیگر تیلاپیا می تواند بالا بودن بیش از حد اکسیژن را در حالت فوق اشباع بیش از 400% تحمل کند. این حالت معمولا به دنبال فتوسنتز شدید ناشی از شکوفایی جلبکی و رشد ماکروفیت ها به وجود می آید.

همانطور که می دانیم افزایش دمای آب موجب کاهش اکسیژن محلول در آب میشود این مساله نیز افزایش فرایند تنفس و مصرف اکسیژن توسط تیلاپیا را به دنبال دارد زیرا با افزایش دمای آب متابولیسم پایه افزایش می یابد و در نتیجه بافت ها به اکسیژن بیشتری نیاز دارند.

تنفس تیلاپیا زمانی که اکسیژن آب 25-32% باشد در دمای 15-30 درجه سانتیگراد به میزان اکسیژن محلول در آب بستگی ندارد، در حالیکه اگر کمتر از این میزان باشد فعالیت های متابولیکی به میزان اکسیژن موجود بستگی خواهد داشت و اگر بیش از 2-3 روز زیر 20% بماند تلفات رخ میدهد، محققین بیان داشتند هوادهی باعث می شود ذرات ته نشین شده به صورت معلق درآید و موجب کدورت آب شود و اظهار داشتند لازم است تحقیقات بیشتری برای بهبود روش های هوادهی به منظور کاهش این کدورت انجام شود.

استرس ناشی از جابه جایی تاثیر بارزی بر مصرف اکسیژن در تیلاپیا دارد. محققین بیان کردند پس از استرس ماهی ها باید به آبی که حاوی مقادیر متنابهی اکسیژن محلول است بازگردانده شوند و حداقل تا یک ساعت غذا به آنها داده نشود. میزان تنفس در ماهی با افزایش وزن بدن به صورت خطی افزایش می یابد، افزایش میزان دیاکسیدکربن در آب باعث کاهش مصرف اکسیژن میشود اما دفعات تنفس را افزایش میدهد. هر چند تیلاپیا علاوه بر قدرت تحمل سطوح پایین اکسیژن محلول می تواند سطوح بسیار بالای دیاکسیدکربن از 50-73 قسمت در هزار را تحمل کند. این مساله بیانگر آن است که بالا بودن دیاکسیدکربن منبع تامین آب باعث نفرو کلسیتوزیس در تیلاپیا می شود و غلظت دیاکسیدکربن در آب های پرورش تیلاپیا نیز باید در حداقل ممکن نگه داشته شود.

آمونیاک

بخش اعظم مواد زاید نیتروژنی در ماهی به شکل آمونیاک از طریق آبشش دفع می شود. آمونیاک دفع شده بـه شکل غیر یونیزه بوده و برای ماهی ها سمی است و شکل یونیزه آن آمونیوم غیر سمی میباشد سمیت آمونیاک به میزان اکسیژن محلول، دی اکسیدکربن و pH بستگی دارد. با کاهش اکسیژن محلول سمیت آن افزایش یافته و در صورت افزایش دی اکسید کربن سمیت آن کاهش می یابد. سمیت آمونیاک به گونه، اندازه ماهی و سیستم پرورش نیز بستگی دارد. بیشترین میزان مرگ تیلاپیا وقتی اتفاق می افتد که ماهی ها ناگهان به آبی با آمونیاک یونیزه نشده با غلظت بیشتر از 2 میلی گرم بر لیتر منتقل می شوند. هرچند که اگر ماهی ها به تدریج به غلظت بالای آمونیاک عادت کنند حداقل نصفشان 3 الی 4 روز در آبی با آمونیاک یونیزه نشده ای به غلظت 3 میلی گرم بر لیتر نیز زنده خواهند ماند.

البته ماهی ها خصوصا نوزادان و بچه ماهی ها به مدت طولانی (چندین هفته) در معرض آمونیاک با غلظت بیشتر از 1 میلی گرم بر لیتر قرار بگیرند برایشان کشنده خواهد بود؛ آن هم در آبی که غلظت اکسیژن حل شده در آن بالا نباشد.

آمونیاک در پرورش تیلاپیا باید کمتر از 0/1 میلی گرم بر لیتر باشد.

باکتری های نیتریفیکاسیون کننده که روی مواد آلی معلق رشد می کنند با اکسیداسیون، آمونیاک آن را به نیتریت(NO2) و سپس به نیترات (NO3) تبدیل می کنند این باکتری ها از مواد آلی به عنوان منبع غذایی استفاده کرده و باعث حذف آنها از سیستم پرورش می شوند. خود این باکتری ها به عنوان یک منبع غذای طبیعی برای ماهی های فیلتر کننده مانند تیلاپیا و کپور استفاده می شود. نیترات برای تیلاپیا نسبتا غیر سمی است اگرچه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض غلظت بالای نیترات ممکن است موجب کاهش پاسخ ایمنی و تلفات شود. نیتریت برای ماهی ها از جمله تیلاپیا به شدت سمی است زیرا با ایجاد اختلال در عملکردهای فیزیولوژیک بدن موجب کاهش رشد می شود. یونهای کلرید برای از بین بردن اثر سمی نیتریت کمک میکنند. از بین گونههای مختلف ماهیها، تیلاپیا نسبت به دیگر ماهیان که پرورش داده میشوند مقاومت بیشتری در برابر نیتریت دارند. در پرورش ماهی با آب شیرین غلظت نیتریت آب باید زیر 27 میلیگرم بر لیتر باشد. جهت جلوگیری از هر اتفاقی، بهتر است که غلظت کلرید موجود در آب 100 تا 150 میلیگرم بر لیتر باشد.

غلظت مرگ آور نیتریت طی 96 ساعت برای ماهیان کوچک و بزرگ تیلاپیا به ترتیب معادل 8 و 81 میلی گرم بر لیتر می باشد.

برخی از تیلاپیاها قادر به تحمل طیف بسیار وسیعی از pH آب هستند. این ماهی ها pH، 5-11 را برای حداقل 24 ساعت تحمل می کند اما در pH کمتر از 3.5 و بالاتر از 12 تلف می شوند. تیلاپیا چون قادر به دفع آمونیاک نیست این مشکل را با دفع 90% مواد زاید نیتروژنی به شکل اوره رفع می کند. بهترین محدوده pH برای تیلاپیا 6-9 است.

دوره نوری

علیرغم تاثیر بارز فتوپریود بر کارائی ماهی ها مطالعه دقیقی در مورد تاثیر آن بر، رشد بازده غذایی و سایر فعالیت های فیزیولوژیک تیلاپیا شرایط پرورش صورت نگرفته است. ماهی در مرحله لاروی نسبت به انگشت قدی و جوانی حساسیت بیشتری به فتوپریود دارد لارو نورس ماهی در صورتی که در معرض تابش طولانی (24 یا 18 ساعت) قرار بگیرد به میزان قابل توجهی عملکرد بهتری نسبت به قرار گرفتن متوسط یا کوتاه مدت (12 یا 6 ساعت) خواهد داشت یکی از دلایل احتمالی کاهش رشد لارو در صورت کوتاه بودن فتوپریود این است که در فازهای نوری کوتاه، زمان کافی برای ایجاد یک ریتم قوی وجود ندارد. ممکن است در صورت کوتاه تر بودن دوره نوری هماهنگی ریتم درونی با محیط بیرونی به انرژی بیشتری نیاز داشته باشد که منجر به کاهش رشد ماهی خواهد شد. استفاده از دوره نوری مناسب در سیستم های پرورش تیلاپیا، بخصوص در سیستم مدار بسته ضروری است زیرا باعث کاهش انرژی مورد نیاز برای متابولیسم استاندارد خواهد شد و در عوض انرژی مازاد آن برای رشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت که موجب افزایش تولید ماهی و سود خواهد شد.

دوره نوری مناسب برای پرورش تیلاپیا 18 ساعت روشنایی با شدت نور 2500 لوکس می باشد.

استفاده از روش های مناسب برای کاهش کدورت آب و تاثیر نامطلوب آن بر رشد ماهی و تولید استخر ضروری است. اصلی ترین عامل گل آلود شدن آب با رس، بارانی است که دیوارههای استخر را می شوید و موثرترین راه مقابله با آن پوشاندن این دیوارهها می باشد. پوشاندن دیواره های استخر با ساقه و علف باعث افزایش رشد و بازده تولید می شود. دلیل آنکه استفاده از این روش باعث افزایش بازده و کنترل گل آلود شدن می شود موارد زیراست:

1- دسترسی به غذای طبیعی افزایش می یابد.

2- مواد حاصل از تجزیه و متابولیسم گیاهان باعث شفافیت آب استخر و کاهش گل آلود بودن آن می شود.

3- از تجمع ذرات رس و سلول های جلبکی ممکن است ذرات بزرگتری ایجاد شود که این ذرات رسوب می کنند.

4- ذرات رس به ساقه ها و علف ها میچسبند.

پوشاندن دیوارههای استخر با استفاده از ساقههای برنج به میزان قابل توجهی گل آلود شدن آب در اثر شسته شدن دیواره ها را کاهش می دهد و باعث افزایش رشد ماهیان می شود.

پیشنهاد می شود که از ساقه برنج برای پوشاندن دیواره های استخر استفاده شود که روش مقرون به صرفهای برای کاهش گل آلود شدن آب استخرهای پرورش تیلاپیا در فصول بارندگی است.

بهتر است کدورت آب برای پرورش تیلاپیا بین 0-200 میلی گرم بر لیتر باشد.

تغذیه تیلاپیا

به دلیل افزایش اهمیت تیلاپیا به عنوان گزینه مناسبی برای پرورش آگاهی از عادات و رژیم غذایی آنها در زیستگاه های طبیعی جهت تهیه جیره و انتخاب رژیم غذایی مناسب ضروری است. تیلاپیا عموماً گیاهخوار/ همهچیز خوار هستند (یعنی پایین ترین سطح زنجیره غذایی در محیط آبی) این ویژگی از نظر اقتصادی برای پرورش تیلاپیا حائز اهمیت است. گرچه آنها از سطوح پایین انرژی تغذیه می کنند و هزینه غذای آنها کمتر از ماهیان گوشت خوار است با این وجود تیلاپیا منبع پروتئینی با کیفیتی برای تغذیه انسان به شمار می رود که نسبتاً ارزان قیمت است. عادات غذایی و اولویت های تیلاپیا برای تغذیه بیشتر به گونه و اندازه، زمان روز، دوره نوری (فتوپریود) عمق آب و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. بیشترین هزینههای مربوط به سیستم پرورش متراکم آبزیان به غذا اختصاص دارد که بالغ بر 50% از هزینه های عملیاتی را در بر می گیرد بنابراین مدیریت غذادهی مناسب ابزاری ضروری برای پرورش موفقیت آمیز تیلاپیا به شمار می رود. در سالهای اخیر، تغذیه در پروش آبزیان مورد توجه فراوان قرار گرفته است.

مشکلی که عموماً پرورش دهندگان تیلاپیا و علیالخصوص متخصصین تغذیه در کشورهای در حال توسعه با آن مواجهاند تولید اقتصادی و به صرفه غذای تیلاپیا با استفاده از منابع ارزان و مقرون به صرفه محلی در دسترس است. در پرورش گسترده، تغذیه تیلاپیا صرفاً بر اساس تولید غذای طبیعی از طریق کوددهی صورت میگیرد، در حالیکه در سیستم های پرورش نیمه متراکم، هم از غذای طبیعی و هم مکمل استفاده میشود.

پروتئینی

پروتئین ها از کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و مقادیر کمی سولفور و گاهی اوقات فسفر تشکیل شده اند. پروتئین مورد نیاز برای تیلاپیاهای جوان 30 تا 40 درصد متغیر است. در حالیکه بالغين برای کارایی مطلوب به 20-30 درصد پروتئین در جیره نیاز دارند از سوی دیگر مولدین تیلاپیا به 35 45-درصد پروتئین در جیره نیاز دارند تا بازده تولیدمثل و تخم ریزی رشد لاروی و بازماندگی آنها مطلوب باشد.

اسید آمینه

تیلاپیا مانند سایر ماهیها به ده اسید آمینه ضروری نیاز دارد، احتیاجات اسیدهای آمینه ضروری در تیلاپیا بسته به گونه و منبع اسید آمینه متغیر است.

احتیاجات تیلاپیا به اسیدهای آمینه سولفوردار را میتوان با استفاده از متیونین یا مخلوط متیونین/سیستئین تامین نمود در مطالعات اخیر پیشنهاد شده است از نسبت 50 به 50 متیونین سیستئین برای عملکرد بهتر تیلاپیای نیل استفاده شود

چربی جیره

تیلاپیا مانند سایر مهرهداران برای عملکردهای فیزیولوژیک زیر به چربی در جیره نیازمند است.

منبع ذخیره از اسید چرب ضروری
انرژی و ذخیره پروتئین
و تکامل طبیعی
ویتامین های محلول در چربی و کمک به جذب آنها
و نگهداری پیوستگی و انعطاف غشاء سلولی پیش ساز هورمون های استروئیدی
بافت و طعم غذا و ترکیب اسیدهای چرب ماهی

تیلاپیا از چربی های جیره به خوبی استفاده میکند چربی های جیره ممکن است موجب ذخیره میزان بیشتری از پروتئین نسبت به کربوهیدرات شود، با وجود این احتیاجات چربی در جیره تیلاپیا به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. این میزان به منبع ،چربی میزان پروتئین و محتوای انرژی جیره و گونه و اندازه تیلاپیا بستگی دارد معمولاً تیلاپیا برای حداکثر کارایی رشد به حدود 10-15 % چربی در جیره احتیاج دارد پرورش دهندگان غالباً از مقدار کمتری چربی در جیره استفاده می کنند.

گونه تیلاپیا	میزان موردنیاز (% در جیره)
تیلاپیا شکم قرمز	15
تیلاپیا نیل	15
تیلاپیا آبی	10
تیلاپیا آبی× تیلاپیا نیل	12
تیلاپیا موزامبیک× تیلاپیا نیل	18
تیلاپیا نیل× تیلاپیا آبی	12

اسیدهای چرب ضروری

ماهیان سردابی و دریایی به اسیدهای چرب امگا-3 چند غیر اشباعی نیاز دارند در حالیکه ماهیان آب شیرین که در محیط هایی با آب گرم زندگی می کنند بیشتر به امگا نیاز دارند این ممکن است بیانگر آن باشد که تیلاپیا روغن گیاهی سرشار از اسیدهای چرب امگا-6 را بهتر از روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 مصرف میکند.

کربوهیدرات

کربوهیدرات ها ارزانترین منابع تامین انرژی برای انسان ماهی و حیوانات اهلی هستند همچنین کربوهیدرات ها بیشترین قابلیت دسترسی در دنیا را دارند تیلاپیاها غالبا گیاه خوار بوده و انتظار می رود نسبت به ماهیان گوشت خوار بهتر از کربوهیدرات جیره استفاده نمایند تیلاپیاها می توانند 35 تا 40% از کربوهیدرات قابل هضم استفاده کنند علاوه براین افزایش کربوهیدرات جیره موجب ذخیره پروتئین جیره برای رشد می شود. سبوس گندم، ذرت و برنج به عنوان منابع اصلی تامین کربوهیدرات جیره برای تیلاپیا استفاده می شوند استفاده از کربوهیدرات ها توسط تیلاپیا تحت تاثیر عواملی مانند منبع کربوهیدرات، سایر ترکیبات جیره، گونه ماهی و اندازه آن و تعداد دفعات غذادهی دارد. تیلاپیا قندهای پیچیده نشاسته را بهتر از دی ساکاریدها یا مونوساکاریدها استفاده می کند.کیفیت کربوهیدرات های جیره برای تیلاپیا به میزان فیبر آن بستگی دارد.

احتیاجات ویتامینی و علائم کمبود آن در تیلاپیا

ویتامین	علائم کمبود
نیاسین	خون ریزی، بدشکلی پوزه، زخم در باله و دهان
اسیدپانتوتنیک	کاهش رشد، خون ریزی، کم خونی، بی حالی، تلفات زیاد
تیامین	کاهش رشد و راندمان ذایی، کاهش میزان هماتوکریت
ریبوفلاوین	بی اشتهایی، کاهش رشد، تلفات زیاد، خوردگی باله، از بین رفتن رنگ، کاتاراکت، کوتولگی
پیرودوکسین	کاهش رشد، تلفات بالا، علائم عصبی غیر طبیعی، بی اشتهایی، تشج، خوردگی باله، زخم در دهان
ویتامین E	کاهش رشد و ضریب تبدیل غذایی، خونریزی در پوست، دیستروفی عضلانی، غیر طبیعی بودن رنگ بدن
ویتامین A	کاهش رشد، بی قراری، حرکات غیر طبیعی، کوری، اگزوفتالمی، خونریزی، کاهش ترشح موکوش، تلفات بالا

روش غذادهی

میزان غذادهی رژیم غذایی از مهم ترین مباحث مطرح در تغذیه تیلاپیا است .بسیاری از محققین بر این باورند یک بار غذادهی بر حسب درصد وزن ماهی کافی است در حالیکه برخی دیگر بیان می کنند برای دست یابی به بیشترین میزان رشد و مصرف غذا غذادهی به میزان دلخواه باید صورت گیرد وقتی به این روش غذادهی صورت می گیرد بایستی غذا همیشه ( چه به طریق اتوماتیک یا دستی) در اختیار ماهی قرار گیرد و ماهی ها بیشتر از آنچه بتوانند مصرف کنند غذا میخورند.

میزان تغذیه روزانه تیلاپیا بر اساس درصد وزن ماهی در جدول زیر آمده است:

غذادهی

از آنجا که تیلاپیا معده کوچکی دارد و از ویژگی های آنها عادت خوردن مداوم غذا است. بهتر است غذادهی آنها در دفعات بیشتری صورت گیرد. ضمناً میزان غذا و تعداد دفعات غذادهی با افزایش اندازه ماهی کاهش مییابد. در طی دوران لاروی ماهیها روزانه حدود 20-30 وزن بدنشان غذا احتیاج دارند که این میزان به 6 یا 8 نوبت غذادهی تقسیم می شود. غذادهی به ماهیان انگشت قد به میزان 3-4 % وزن بدنشان و در 3 الی 4 نوبت در روز صورت میگیرد.

روش های غذادهی

روشه ای غذادهی (دستی، غذاده دمنده، غذاده اتوماتیک، غذاده پاندولی) ممکن است بر کارایی تیلاپیا تاثیر بگذارد در کارگاه های کوچک بهتر است غذادهی به صورت دستی انجام شود زیرا حین غذادهی این امکان را برای فردی که این کار را انجام می دهد فراهم می نماید تا متوجه میزان مورد نیاز ماهی شود و از غذا دادن بیش از اندازه جلوگیری کرده، رفتار و حالات ماهی حین تغذیه را مشاهده نماید.

گرچه در مزارع پرورشی بزرگ از غذاده های اتوماتیک، غذاده دمنده و پاندولی استفاده می شود برای تیلاپیاهای پرورش یافته در قفس های معلق در آب های خروجی استخرها از غذاده پاندولی استفاده شود، همچنین استفاده از غذاده پاندولی برای تیلاپیاهای پرورشی در قفس های دریایی علاوه بر کاهش نیاز به کارگر، موجب رشد و ضریب تبدیل غذایی بسیار خوبی در آنها میشود.

در تیلاپیای پرورشی امکان استفاده از طیف وسیعی از اشکال غذایی وجود دارد پذیرش غذا به اندازه ماهی، تراکم ذخیره سازی، نوع سیستم پرورشی و دسترسی به غذای طبیعی بستگی دارد برای مثال تیلاپیاهای نیل انگشت قد و جوان پرورش یافته در قفس های شناور غذای آردی را بهتر از پلت شده مصرف کردند در حالیکه ماهی های بزرگتر با تغذیه از غذای پلت شده رشد بهتری داشتند. همچنین تیلاپیا هر دو نوع پلت شناور و غوطه ور را به خوبی مصرف می کند.

رنگ غذا

رنگ غذا ممکن است بر روی رشد تیلاپیا و مصرف غذا توسط آن تاثیر داشته باشد، بنظر می رسد تیلاپیا غذاهای تیره را بهتر از غذاهای روشن مصرف می کند.

خوراک ماهی تیلاپیا نیل در شرکت دریا شیلان دز

تغذیه مناسب یکی از عوامل عمده و موثر در رشد ماهی تیلاپیا است. در این خوراک سعی گردیده تمامی احتیاجات ماهی تیلاپیا رفع شود. در هر نوع محیط پرورشی، شرایط باید به گونه ای باشد که مواد مغذی مورد نیاز ماهی برای دستیابی به مقدار بالقوه رشد بهینه فراهم شود. غذای ماهی تیلاپیا در شرکت دریا شیلان دز دارای نسبت مناسب پروتئین به انرژی و میکرومغذی های معدنی و ویتامینه مورد نیز ماهی است تا بتوا رشد مناسب از آن انتظار داشت. استفاده از مواد اولیه با کیفیت و قابلیت هضم بالا موجب می شود تا ماهی با اشتها تغذیه کرده و مدفوع کمتری دفع شده و شرایط کیفی آب کمتر دچار تغییرات شده، لذا این خوراک برای سیستم های پرورشی متراکم مناسب است.